شهر نقده مرکز شهرستان نقده در استان آذربایجان غربی با پهنه ای حدود 10 کیلومتر مربع در جنوب استان در 36 درجه و 57 دقیقه عرض شمالی و 45 درجه و 22 دقیقه طول خاوری نسبت به نیمروز گرینویچ قرار دارد . نام شهر نقده در گذشته « سلدوز » بوده است که به معنی سرزمینی که آب همه آن را فرا می گیرد و یا آب با نمک است . آمده است زیرا به دریاچه شور ارومیه نزدیک است . در دشت نقده ، روستایی به نام نقده وجود داشته که می تواند از دو ریشه باشد نخست از واژه باستانی نقده و دیگری با تلفظ نقیده به معنای « آبادی نقی » آمده است شهرستان نقده از شمال به شهرستان ارومیه ، از غرب به اشنویه ، از شرق به مهاباد و از جنوب به پیرانشهر محدود می شود . آثار باستانی زیادی در تپه و روستای حسنلو در چند کیلومتری غرب نقده پیدا شده است . گورهای سنگی ، سفالهای بسیار مانند قوری و ظروف با نقوش بسیار زیبا و مهمترین آنها جام زرین حسنلو متعلق به 700 سال پیش از میلاد از آن جمله اند . این ناحیه در گذر تاریخ خود ، مورد استفاده و سکونت آشوری ها ، کردها ، ماناها و ترکان بوده است . در زمان پادشاهی فتحلی شاه قاجار ، ایل قره پاپاق از قفقاز به این سرزمین مهاجرت کرده و در آن به دامداری و کشاورزی پرداخته اند .

 سولدوز یانقده در  23  دقیقه  و 45 درجه طول شرقی و 57 دقیقه  36 درجه عرض شمالی  در جنوب غربی اذربایجان غربی قرار گرفته است . وسعت  این شهرستان  حدود 2000 کیلومتر مربع بوده ، از شمال  به شهرستان ارومیه ، از شرق به دریاچه  ارومیه و شهرستان های مهاباد و میاندوآب ، از جنوب به شهرستان پیرانشهر و از غرب  به مرز  ایران و عراق  محدود است .

شهر نقده  مرکز این شهر با وسعتی  در حدود 6/4 کیلومتر  مربع  در 120  کیلومتری ارومیه واقع شده است . ارتفاعش از سطح دریا 1330 متر می باشد .

شهر از نظر ساختمانی و سیمای ظاهری ، به دو بخش قدیمی  و جدید تقسیم می شود : قسمت قدیمی شهر در دامنه  تپه وسط شهر  قرار گرفته  است که  به " تپه باشی " یا  " کوهنه  قه له " مشهور است . منبع  آب شهر که در سال 1342 احداث گردیده در این قسمت و بالای تپه و در داخل پارک ( قالاباشی ) قرار دارد .

بخش جدید در اطراف تپه واقع شده و با گسترش روز افزون  در جلگه نقده  پیش  می رود .

در تقسیم  بندی اجتماعی نیز  به سبب  سکونت  جمعی از اکراد ، شهر به دو قسمت ترک نشین و کردنشین ( فقط در ضلع  جنوبی ساکن می باشند ) ، تقسیم می شود .

نقده در قدیم به عنوان ده یا  قصبه ای مرزی بوده و شهرستان فعلی  نقده  تا سال  1337 ه ش تحت عنوان " بخش سولدوز " جزو بخش های تابعه  شهرستان ارومیه محسوب می شد و بعد از تاریخ مذکور به شهرستان سولدوز تبدیل شد . ( 1346 ه. ش )

کوه های شهرستان سولدوز عبارتند از :

سولطان یاغیب ، ( درباره وجه تسمیه  این کوه دو وایت وجود دار : یکی اینکه از نام سلطان یعقوب از سلاطین آق قویونلو در اذربایجان گرفته شده و دیگر اینکه  ازنام  سید سولطان یاغیب مدفون در بالای این کوه گرفته شده است ) ، فیرنگی داغ به ارتفاع 800 متر در جنوب و نیز مهدی خان که نام خود را از نام یکی از روسای ایل قاراپاپاق و از پسران نقی خان ائلخان بورچالی گرفته است .

رودهای شهرستان نقده  عبارتند از : گادار یا گئدارچایی در شمال  که به مرداب می ریزد . حسنلی گولو به ژرفای 3 متر ئ مساحت تقریبی به نیم کیلومتر مربع  و دریاچه یادگارلو به عمق یک متر و مساحت شتصد هزار متر مربع  در این شهرستان واقع اند .

آب و هوای این شهرستان  به علت  مجاورت با دریاچه ارومیه معتدل  و مرطوب است .

" نقده "  در فرهنگ لغت ، به معنی  ملیله دوزی و زیباکاری بر روی پرده ها و پارچه هاست .

شهرستان نقده  به لحاظ  اینکه  در نزدیکی مرز ایران  و عراق  و بین شهرهای اوشنو ، پیرانشهر ، ساوجبلاغ و ارومیه  واقع شده  است ، بعنوان  تقریباً یک شهر مرزی حساس و کلیدی شناخته

می شود . حتی در جریان جنگ تحمیلی ایران و عراق  ، نقده  تامین کننده  نیازهای  تدارکاتی جبهه شمالغرب  و حاج عمران  بوده است .

می توان گفت : سیمای عمومی نقده ، پس از  دوران سوم زمین شناسی شکل گرفته است و بنا  به شواهد  طبیعی و کشف  فسیل های جانوری  و گیاهی در دامنه  کوره های " لاواشلی " ( جنوب غربی نقده )  این منطقه  در 500 میلیون  سال قبل  در زیر  آب قرار داشته است .

از طرفی وجود تپه " حاجی فیروز " در هشت  کیلومتری شمال شرقی  نقده حاکی از زیست و اسکان  انسانها و اقوام دوران ابتدائی و شروع عصر  سنگی در منطقه  می باشد و تپه  مذکور یکی از قدیمی ترین تپه های  باستانی نه تنها  آذربایجان  بلکه ایران  و جهان  محسوب می شود . با این حال  مهمترین مشخصه تاریخ  باستان  منطقه  نقده ، تپه  حسنلو  و بیش از 55 تپه باستانی  بزرگ و کوچک دیگر  است کهدر پهنه جلگه نقده  جای گرفته اند .

تپه حسنلو بدنبال  حفاری های علمی صورت گرفته نشان می دهد که دارای ده دوره متمایز اسکان بوده است . دوره دهم آن 9000 سال قدمت  دارد و بنا به عقیده  رابرت دایسون ( سرپرست  هیئت حفاری ) دوره اولیه  بهادوار  پس از اسلام و قدمت  دوره های بعدی  تپه  تا شش هزار سال  می رسد و آثار بناهای ویرانه  فعلی فعلی  ( دوره چهارم سکونت ) تپه حسنلو که در اثر حفاریهای سالهای 1336 الی 1354 یافت شده متعلق به قوم ماننا بوده و به 1300 تا 650 سال پیش از میلاد  بر می گردد .

با استفاده از اسناد  و منابع  موجود  می توان  بیان  کرد : نقده  بعد از انهدام  تمدن  ماننا ،  بتصرف قوای آشور  در آمد  و درادوار مختلف  تاریخی این سرزمین  تحت نفوذ : طوایف  بومی ایران  از قبیل  لولوبی ، گیلزان ، هوری ، سکا ، مادها و سپس پارتها ، ساسانیان و اعراب قرار گرفت و در ادوار بعد از اسلام ، باز هم  اقوام دیگر ترک زبان چون  غزنویان ، سلجوقیان ، خوارزمشاهیان و .. ) درآن ساکن شدند ومنطقه  بعدها تحت  تسلط مغول  در آمد و در ازمنه های بعدی ، ائلخالار " آق قویونلو " ، طوایف  افشار اورمی ومقدم مراغه  روستاهایی در نقده  بوجود آوردند . در دو سده اخیر  ایل قارا پاپاخ در آن  سکنی گزیدند و از دوره هجوم مغول به آذربایجان  و دوره قاجار  طبق اسناد  موجود از آن بنام سولدوز و در دوره متاخر نیز  از آن به عنوان  یکی از ولایات اربعه یاد می شود که این ولایات عبارت بودند از " ارومیه ، خوی ، سلماس و سولدوز .

در کتاب" تاریخ  ایران  از دوره باستان تا سده  هیجدهم " آمده  است  که : " غازان  خان  نواحی  جنوبی  دریاچه  ارومیه را بصورت اقطاع به قبیله  سولدوز یا " سلدوس " واگذار کرد . " و احتمالاً  کلمه  سولدوز  از نام  همان  قبیله  گرفته شده باشد " .

در لغت نامه دهخدا  هم در شرح کلمه  و لغت  سولدوز  عنوان شده که سولدوز  از نام  امیر چوپان سلدوز یکی از امرای بسیار  مهم دوره  غازان  خان گرفته  شده و پایه و حیثیت او به حدی بود که اولجایتو در بستر مرگ ، پسر خود ابوسعید  را به او سپرده بود .

سولدوز منطقه ای تقریباً کوهستانی است ، با این حال  ارتفاع  کوههای آن چندان زیاد نیست  و غیر از کوه های سولطان یاغیب و فیرنگی داغ ومهدی خان داغی که قبلاً از آنها  یاد کردیم ،

کوه های : بابا حسن داغی با ارتفاع 2000 متر ، " ساری داش " در شرق  منطقه ، " مه ی یه ندداغلاری " در شرق منطقه کهحاوی ذخایر سنگ آهن و مرمر است ، کوه های " لاواشلی " با معادن سنگ های رسوبی  در شمالغرب  و " خان تووز " در شمال سولدوز در نزدیکی دریاچه  ارومیه ، از کوره های دیگر سولدوز است .

" گادار چایی " تنها  رود دائمی سولدوز است . این رود نقش مهمی در آبیاری زمکین های اطراف  خود دارد . " گادار " در زبان  ترکی به معنی پرخیز و برکت است و برخی  هم معتقدند  : آن  کلمه در اصل  " گئدور " به معنی جاری و روان بوده است.

این رود که از کوه های اوشنو سرچشمه میگیرد ، منطقه  آبگیری آن 190 کیلومتر است و طول آن تقریباً به 100 کیلومتر می رسد .

گلوان چایی ( بالیخچی چای ) ، گرگول چای ، مهمه دشاه چایی که از کوه های جنوب شرقی سرچشمه می گیرند و به گادار چایی می ریزند و فصلی می باشند از رودهای دیگر منطقه سولدوز به حساب می آیند .

از چشمه های سولدوز : چشمه روستای " شیخ معروف " در ضلع جنوب که چشمه ایست معدنی وموثر برای درمان برخی بیماری های پوستی ، " یئدی گوز " در نزدیکی روستای گوز ایران  در  2 کیلومتری جنوب شرقی  نقده و در دامنه  کوه های سولطان یاغیب قرار گرفته و از تفرجگاه های منطقه  بشمار می اید ، قابل ذکر می باشند .

اسامی محلی بعضی از پرندگان " حسنلی گولو " یاتالاب  حسنلو  چنین است : یاشیل باش ، آنقوت ، سونابورا، باغری قارا، قیئچی قویروق ، جوماربالا ، جوره اورک ، گوله بن ، قاشقاتویوخ ، ارسین بوغاز ، آلاتیینچه ، دورنا ، قاراناز ، ساری کوینک ، جوماغان ، پالخان و ...

به سبب تپه واقع شده در ضلع شرقی دهکده حسنلو ، این تپه باستانی به تپه باستانی به تپه حسنلو معروف شده است .

آثار مشکوفه ازتپه حسنلو را می توان به شرح زیر برشمرد :

شیر خوابیده از برنز ( موزه اور پاریس ) ، شیر خوابیده از برنز ( موزه تهران ) ، گوشواره به شکل انگور و کردنبندی از طلا ( موزه تهران ) ، تندیس هایی از حیوانات  خیالی ، اسب بالدار ، سه

پایه های آهنی  و سفالی با نقوش حیوانات ف النگوهای مفرعی ، گردنبند ، پیشانی بند  و دهنه اسب و ....

آثار باستانی  زیادی در تپه  و روستای حسنلو کشف شدهاست . قبرهای سنگی ، سفال  های زادی مانند  قوری و جام ها و ظروف  دیگر  بانقش های زیبا  یافت شده اسات و این اثار مربوط به 710 سال پیش ازمیلاد است .

ایل  قره پاپاق  در زمان  فتحعلیشاه  قاجار  از قفقاز  باین  ناحیه  مراجعت کرده و به کشت  گندم و برنج و پرورش درختان میوه  پرداختند .

هر هفته بازار  محلی بنام " جومابازاری " در روز جمعه  در ضلع  جنوبی غربی  نقده و درکنار روستای " چیانا "  بر پا می شود که با توجه به اقتصاد  کشاورزی ودامی منطقه ،  اغلب  روستائیان ، کشاورزان ودامداران  انواع  تولیدات  خود را  در انجا  عرضه نموده ،  نیازهای روزمره  خود را از این بازار هفتگی تهیه می کنند . مشابه  این بازار به نام " ممد یار بازاری یا جوما آخشامی بازاری " در روزهای پنجشنبه  هرهفته  در ضلع  غربی  شهر  محمدیار  تشکیل می شود . این بازارهای هفتگی از رونق خاصی برخوردارند .

ایل سولدوز بدین سبب به قاراپاپاق " ( کلاه سیاه ) مشهور شده اند که کلاه های بلند  سیاه رنگی از پوست  بره بر سر می گذاشتند و این نامگذاری در خاک عثمانی توسط  ترکان  عثمانی صورت گرفته است وگرنه نام این ایل قبلاً بورچالی " بزچولو " بوده است ، چنانچه در تاریخ جنگ های  ایرانو روس  از ایل  قاراپاپاق به عنوان ایل بوزچلو یاد شدهاست . جان احمدلی ، ناغی خانی

 ( نقی خانی ) ، سارال ، شمس الدینلی ، عربلی ، ته رکه ون ( ترکاون ) ، چاخیرلی ، اولاشدی

 ( به معنی رسیدن و واصل شدن ) از طوایف این ایل ترک نژاد می باشند .

شهر نقده در سال 1380 از 67774 نفر و در سال 1384 از 69923 نفر جمعیت برخوردار بود .

اینم ۲۰ تا جوک جالب و خنده دار و جدید:

۱.آشپزیه قبیله آدمخوار میره پیش رییس قبیله میگه قربان یه مردکچل گرفتیم کبابش کنیم یاآب پز؟
رییس میگه تاس کبابش کنید !

۲.حیف نون به غضنفر میگه : بیا پنیر و انگور بخوریم .
غضنفر میگه : من اسهال دارم .
حیف نون میگه : ای بابا ، اونو بعد میخوریم !

۳.چند فحش قديمي از زبان جاسم! :
1.از جلوي چشمام خفه شو ، کثافته مرض !
2.فكر كردي فقط خودت خري؟
3.كسي با تو زر نزد
4.صداتو واسه من داد نزن
5.وقتي با من حرف ميزني دهنتو ببند!!!
چند فحش جديد از زبان جاسم! :
1.دستت بشكنه از زانو
2.خودت گير عجب آدم خري افتادي
3.خودم دست دارم جوابشو ميدم!!!
4. تو نه تربیت داری نه خانوادگی !
5 - حرف مفت نزن ، دندوناتو پاره میکنم

بقیه جوک ها در ادامه مطلب...

                                                                    امید

 پیری برای جمعی سخن می راند لطیفه ای برای حضار تعریف کرد همه دیوانه وار خندیدندبعد از لحظه ای او دوباره همان لطیفه را گفت و تعداد کم تری از حضار خندیدنداو مجدد لطیفه را تکرار کرد تا این که دیگر کسی در جمعیت به آن لطیفه نخندید  او لبخندی زد و گفت وقتی که نمی توانید بارها و بارها به لطیفه ای یک سان بخندید

پس چرا بارها و بارها به گریه و افسوس خوردن در مورد مسئله ای مشابه ادامه می دهید؟

گذشته را فراموش و به جلو نگاه کنید

قضاوت 

زن و مرد جوانی به محله جدیدی اسبا‌ب‌کشی کردند. روز بعد ضمن صرف صبحانه، زن متوجه شد که همسایه‌اش درحال آویزان کردن رخت‌های شسته است و گفت: لباس‌ها چندان تمیز نیست. انگار نمی‌داند چطور لباس بشوید. احتمالا باید پودر لباس‌شویی بهتری بخرد.

همسرش نگاهی کرد اما چیزی نگفت. هربار که زن همسایه لباس‌های شسته‌اش را برای خشک شدن آویزان می‌کرد، زن جوان همان حرف را تکرار می‌کرد تا اینکه حدود یک ماه بعد، روزی از دیدن لباس‌های تمیز روی بند رخت تعجب کرد و به همسرش گفت: "یاد گرفته چطور لباس بشوید. مانده‌ام که چه کسی درست لباس شستن را یادش داده."

مرد پاسخ داد: من امروز صبح زود بیدار شدم و پنجره‌هایمان را تمیز کردم!

زندگی هم همینطور است. وقتی که رفتار دیگران را مشاهده می‌کنیم، آنچه می‌بینیم به درجه شفافیت پنجره‌ای که از آن مشغول نگاه‌کردن هستیم بستگی دارد. قبل از هرگونه انتقادی، بد نیست توجه کنیم به اینکه خود در آن لحظه چه ذهنیتی داریم و از خودمان بپرسیم آیا آمادگی آن را داریم که به‌ جای قضاوت کردن فردی که می‌بینیم، در پی دیدن جنبه‌های مثبت او باشیم؟ 

اصلاح دنیا

بر سر گور کشیشی در کلیسای وست مینستر نوشته شده است: «کودک که بودم می خواستم دنیا را تغییر دهم. بزرگتر که شدم متوجه شدم دنیا خیلی بزرگ است من باید انگلستان را تغییر دهم. بعدها انگلستان را هم بزرگ دیدم و تصمیم گرفتم شهرم را تغییر دهم. در سالخوردگی تصمیم گرفتم خانواده ام را متحول کنم. اینک که در آستانه مرگ هستم می فهمم که اگر روز اول خودم را تغییر داده بودم، شاید می توانستم دنیا را هم تغییر دهم!!!»